توپولف-۱۵۴ هواپیمایی تاجیکستان در مونیخ

توپولف-۱۵۴ هواپیمایی میان‌برد و ساخت شرکت توپولف در کشور روسیه است که نخستین بار در ۴ اکتبر ۱۹۶۸ (میلادی) به پرواز در آمد. این هواپیما قابل مقایسه با بویینگ ۷۲۷ است اما مصرف سوخت بیشتر و اندازه کابین کمتری دارد.

توپولف ۱۵۴ هواپیمای مسافربری مناسب برای مسیرهای متوسط هوایی که در پروازهای داخلی روسیه و سایر کشورهای شوروی سابق ، همچنین تا اندازه‌ای در اروپای شرقی و ایران به کار خود ادامه می‌دهد . توپولف ۱۵۴ مدل توسعه یافته‌ای از هواپیماهای توپولف ۱۰۴ (Tu - 104) ، آنتونف ۱۰ (An – 10) و ایلوشین ۱۸ (ll-18) می‌باشد . معیار طراحی در توسعه این سه هواپیما تا اندازه‌ای متفاوت بود که شامل،قابلیت پرواز در فرودگاه‌های کوچک و پرواز در ارتفاع بالا می‌باشد. برای دستیابی به این اهداف در طراحی توپولف ۱۵۴ از سه موتور Kuznetsov NK-8 که قابلیت پرواز بهتر را می‌دادند استفاده شد ، همچنین این موتورها نسبت مناسبی را از نیروی جلوبرنده به وزن ایجاد می‌کردند. اولین پرواز توپولف ۱۵۴ در چهارم اکتبر ۱۹۶۸ انجام شد و اولین محصول آزمایشی آن در سال ۱۹۷۱ برای شرکت ایرفلوت (Aeroflot) ساخته شد و در سال ۱۹۷۲ (Feb 1972) سرویس دهی آن به صورت رسمی به شرکت های هواپیمائی آغاز شد.

سه موتور مدل های مختلف هواپیمای توپولف گوناگون می‌باشد که شامل موتور Kuznetsov برای مدل Tu-154 اولیه ، نمونه بهینه سازی شده آن در مدل Tu-154A با قدرت موتور بالاتر و تحمل وزن بیشتر بهنگام بلند شدن (Max Takeoff Weight) و باز هم افزایش قدرت در Tu-154B جهت تحمل وزن بیشتر هنگام بلند شدن و همچنین Tu-154S نمونه هواپیمای باری ‏Tu-154B می‌باشد.

محصول کنونی Tu-154M می‌باشد که اولین پرواز خود را در سال ۱۹۸۲ انجام داد . تولید این هواپیما تحولی بزرگ‌تر در عرصه ساخت هواپیماهای توپولف به حساب می‌آمد که با موتورهای قابل اطمینان Soloviev نسبت به نمونه‌های قبلی بسیار اقتصادی تر و سریعتر بود.

[ویرایش] مشخصات فنی

هواپیمای توپولف با سه موتور Kuznetsov NK-8 برای مدل های ‏Tu-154 ، Tu-154A و Tu-154B و همچنین سه موتور Soloviev D-30KU در مدل Tu-154M با وزن هواپیمای خالی عملیاتی شده ۴۳۵۰۰ کیلوگرم در مدل Tu-154 عادی و ۵۵۳۰۰ کیلوگرم در مدل Tu-154M قابلیت پرواز تا حداکثر سرعت ۹۷۵ کیلومتر بر ساعت ( حالت اقتصادی تر آن ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت تعیین شده است) و طی مسافت (برد پروازی) ۳۹۰۰ کیلومتر را دارا می‌باشد. همچنین سری توپولف ۱۵۴ عادی تحمل حداکثر ۹۰۰۰۰ کیلوگرم و مدل Tu-154M قابلیت تحمل وزن ۱۰۰۰۰۰ کیلوگرم در هنگام بلند شدن را دارا می‌باشد. فاصله دوسر بالها ۵۵/۳۷ متر ، مساحت سطح بال ها ۵/۲۰۱ مترمربع ، طول هواپیما ۹/۴۷ متر و ارتفاع آن ۴/۱۱ متر می‌باشد. مدل های ‏Tu-154 ، Tu-154A و Tu-154B قابلیت حمل حداکثر ۱۵۸ تا ۱۶۴ مسافر و مدل Tu-154M قابلیت حمل حداکثر تا ۱۸۰ مسافر و ۳ تا ۴ نفر به‌عنوان کادر پروازی را دارد.

[ویرایش] آمــار

نزدیک به ۹۰۰ هواپیمای توپولف در مدل‌های گوناگون ساخته شده که از این تعداد ۳۲۵ فروند آن مدل Tu-154M می‌باشد. در ایران شرکت‌های هواپیمائی ایران ایرتور، ماهان، تابان، آریا، کیش ایر و هواپیمایی کاسپین از مدل Tu-۱۵۴M این هواپیما استفاده میکردند امادرحال حاضر فقط شرکتهای ایران ایرتور - کاسپین - کیش ایر- تابان کاربر این هواپیما هستند.

[ویرایش] سوانح

• در ظهر روز چهارشنبه ۸۸/۴/۲۴ نیز یک فروند هواپیمای مسافربری از نوع توپولف تی یو-۱۵۴ متعلق به شرکت هواپیمایی کاسپین که عازم ارمنستان بود دقایقی پس از بلند شدن از فرودگاه امام خمینی تهران در در ۱۲ کیلومتری جنوب قزوین بین منطقه فارسیان و جنت آباد در بخش مرکزی قزوین سقوط کرد که منجر به کشته شدن تمامی ۱۶۹ سرنشین (مسافر و خدمه)این هواپیما شد(ر.ک. پرواز شماره ۷۹۰۸ هواپیمایی کاسپین).

• ۱۰ شهریور ۱۳۸۵ (۱ سپتامبر ۲۰۰۶): سقوط هواپیمای توپولف تی یو-۱۵۴ شرکت ایران ایرتور‌ در فرودگاه مشهد. این هواپیما در مسیر بندر عباس-مشهد در حال حرکت بود. این هواپیما حامل ۱۴۸ مسافر بود. در این حادثه ۲۸ نفر کشته و ۵۰ نفر زخمی شدند.

• ۲۳ بهمن ۱۳۸۰ (۱۲ فوریه ۲۰۰۲): هواپیمای توپولف تی یو-۱۵۴ شرکت ایران ایرتور‌ در نزدیکی خرم‌آباد با کوه برخورد کرد و ۱۱۹ نفر کشته شدند.